Vipassana retreat Jotika Hermsen, Vught, 2013

Haasje op de maan

In een van zijn vele voorgaande levens werd de toekomstige Boeddha geboren in het dierenrijk als haas. Wonend op zijn rustige plekje in het bos had de haas vriendschap gesloten met een otter, een aap en een jakhals. Zowel de haas als zijn drie vrienden hadden een hoge staat van bewustzijn bereikt. Het was op één van de vastendagen dat het haasje zei: “Wij moeten geen voedsel tot ons nemen. Maar als iemand ons vraagt om voedsel, dan moeten we geven wat we hebben.”

Diezelfde dag ving de otter een grote vis, de jakhals had een stuk vlees gevonden en de aap had in een mangoboom prachtige vruchten geplukt. Alleen de haas zat in zijn hol te piekeren. Hij had enkel hard gras dat niemand verder lustte. Dus besloot hij zijn eigen lichaam te geven als iemand daarom vroeg.

Op dat moment zat Indra (de god van mededogen) op zijn goddelijke troon, en weende om zoveel mededogen van de haas. Hij besloot de haas op de proef te stellen. Indra veranderde zichzelf in een brahmaan en ging naar de otter om voedsel te vragen. Zonder aarzeling gaf de otter zijn mooie vis weg. Toen de brahmaan bij de jakhals en de aap om voedsel vroeg, gaven ook zij hun vlees en fruit weg. Tot slot ging de brahmaan naar de haas en zei: “Beste haas, heb jij wellicht enig voedsel over voor mij?” De haas was buitengewoon blij een ander blij te kunnen maken. Hij zei: “Verzamel wat hout om een vuur te maken en vertel me wanneer het goed brandt.”

Indra deed wat de haas gezegd had, en toen het vuur goed brandde sprong de haas, de toekomstige boeddha, in het vuur. Een gevoel van gelukzaligheid vulde zijn hart. Groot was echter zijn verbazing toen hij bemerkte dat het vuur helemaal niet heet was. “Wat heeft dit te betekenen, waarom verbrand ik niet?”, vroeg de haas aan de brahmaan. Toen vertelde hij wie hij werkelijk was en dat hij de edelmoedigheid en het mededogen van de haas op de proef had willen stellen.

“Dat had niet gehoeven”, reageerde het haasje. “Wie mij ook op de proef zou stellen, niemand zou mij erop kunnen betrappen dat ik iets met tegenzin zou geven, zelfs niet als het om mijn eigen lichaam ging.”

Indra was verbaasd over zoveel wijsheid. Hij pakte een berg en kneep die uit, en met het sap tekende Indra een haasje op de maan, dat nu nog steeds is te zien. Indra keerde terug naar de hemel en het haasje keerde ongedeerd terug naar zijn plek in het bos.

Een Tibetaans volksverhaal over het ontstaan van de maanvlekken.

Foto: Cira Crowell

Upaya Zen Center 2016

Bernie Glassman (1939 - 2018)

Aan vrede werken, dingen "heel" maken, is een eindeloze opgave. Iemand die aan vrede werkt, weet dat de bron water nodig heeft. Hij beklimt de berg tot hij sneeuw vindt. Hij neemt er wat mee naar beneden en werpt hem in de bron. Dan beklimt hij de berg opnieuw. Hij weet dat het werk nooit af is, maar hij doet zoveel hij kan, dag na dag na dag.

Uit: Erkennen wat is, Hoofdstuk 8 Heelmaken

Joan Halifax (1942)

Koan in de vorm van een dialoog tussen twee zenmeesters:

Yunyan: Wat doet de bodhisattva van groot mededogen met zoveel handen en ogen?

Daowu: Dat is zoiets als iemand die 's nachts een kussen pakt.

Daowu: Ik begrijp het.

Daowu: Wat begrijp je?

Yunyan: Handen en ogen op het hele lichaam!

Daowu: Je begrijpt het maar voor 80%.

Yunyan: En jij dan?

Daowu: Handen en ogen door het hele lichaam!

De boddhisattva van compassie, Avalokitesvara, wordt vaak afgebeeld met talrijke armen en handen, en in de palm van elke hand bevindt zich een oog. De handen staan voor vaardige middelen en de ogen voor wijsheid.

Uit: Kantelpunten. Bevrijding op het snijpunt van angst en moed. H2.1 Aan de goede kant van empathie.

Roshi Joan Halifax visiting Amsterdam 2023; masterclass & premiere film "Into the Heart of the Mountain"

Zien

De zen van het zien

is als de zin van zen

als de zin van zien

als zien

de zin

van Zijn

wie je bent

wie ben je?